پیستون، یکی از اجزای مهم موتورهای احتراق داخلی با تحمل فشار و حرارت بالا، ممکن است دچار خرابی شود. این خرابی می‌تواند به کاهش قدرت موتور، افزایش مصرف سوخت و آسیب به سایر اجزای موتور منجر شود. شناخت علائم و دلایل خرابی پیستون برای جلوگیری از آسیب‌های بیشتر و حفظ عملکرد موتور ضروری است. اگر پیستون شما خراب شده است، باید آن را تعمیر کنید یا در صورت لزوم، با یک پیستون نو تعویض کنید تا موتور دوباره به عملکرد بهینه خود بازگردد.
در صورت خرابی پیستون می‌توانید آن را تعمیر یا با خرید پیستون نو آن را تعویض کنید. شما می توانید انواع مدل پیستون برای انواع ماشین های سنگین از جمله ولوو، موتور دیزل دویتس، اسکانیا و دیگر برند های معروف در بازار را از ما که نمایندگی اصلی فروش قطعات راین متال (کلبن اشمیت سابق) در ایران با سابقه ای بیش از 40 سال هستیم تهیه نمایید.
در ادامه، نقش پیستون و دلایل خرابی پیستون را برای شما شرح خواهیم داد، پس حتماً تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
تعریف پیستون و نقش آن در موتور
پیستون (به لاتین: Piston) یکی از قطعات اصلی در موتورهای رفت و برگشتی، پمپ‌ها، کمپرسورهای رفت و برگشتی، استوانه‌های پنوماتیکی و سازوکارهای مشابه است. پیستون به‌عنوان بخشی متحرک در داخل سیلندر قرار می‌گیرد و در این سیستم‌ها وظیفه‌ای مهم دارد. در موتورها، پیستون انرژی حاصل از گازهای در حال انبساط داخل سیلندر را به واسطه یک میله رابط (شاتون) به میل‌لنگ منتقل میکند. در پمپ‌ها و کمپرسورها، عملکرد پیستون برعکس است، به طوری که نیرو از میل‌لنگ به پیستون منتقل می‌شود تا سیال درون سیلندر را فشرده یا تخلیه کند.
7 علت احتمالی خرابی در پیستون موتور
پیستون ممکن است با مشکلات و نقص مواجه شود، که این مشکلات می‌توانند عملکرد موتور را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهند و نیاز به تعمیرات ویژه‌ای داشته باشند. در ادامه، به بررسی علل اصلی خرابی پیستون و نشانه‌های آن خواهیم پرداخت تا بتوانید به‌موقع اقدام به تعمیر و پیشگیری کنید.
- قطر سیلندر خیلی کوچک است.
- استفاده از واشر سرسیلندر نامناسب برای سرسیلندر.
- آب بندی نامتقارن سطح روی سیلندر یا روی سر سیلندر
- پیچ های سر سیلندر ایراد پیدا کرده و یا بطور کافی تمیز نشده اند.
- سرسیلندر زیادی سفت شده و یا بصورتی نامتقارن سفت شده است (عدم تعادل سرسیلندر).
- جای پیچ سر سیلندر روی سیلندر که رزوه شده در داخل سوراخهای دارای رزوه کثیف بوده و یا تغییر شکل داده اند.
- تغییر شکل سرسیلندر ایجاد شده توسط حرارت نامساوی بعلت وجود گرد و غبار و یا وجود بعضی مشکلات در سیستم خنک کننده.
در ادامه علائم دیگری برای خرابی پیستون نیز ممکن است وجود داشته باشد، برای مثال ذوب شدگی پیستون یکی از علت ها است که بر خلاف تصور، اینکه به دلیل مقاومت بالای پیستون در برابر گرما هرگز ذوب نمی‌شود، یک اشتباه است. در واقع، پیستون ممکن است به دلایل مختلفی ذوب شود و با دیواره سیلندر دچار سایش یا چسبندگی گردد.
با توجه به جنس خاص بعضی از پیستون ها مستعد ترک‌خوردگی پیستون نیز می باشند. این ترک‌ها می‌توانند به دلیل ریخته‌گری ناصحیح، خنک‌کاری ناکافی با روغن و سیستم خنک‌کننده، یا تنظیم نبودن فشار و زمان‌بندی احتراق رخ دهند. همچنین عواملی که منجر به ذوب‌شدگی پیستون می‌شوند، می‌توانند باعث شکستگی و ترک‌خوردگی آن نیز شوند. آخرین دلیل هم که بسیار شایع است، خرابی رینگ پیستون است.
نقش حیاتی رینگ‌ها در عملکرد پیستون بسیار مهم است و خرابی آنها می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند. خرابی رینگ‌ها ممکن است شامل صاف شدن کناره‌ها، نشت سوخت از کنار رینگ و عدم پاک‌سازی کامل روغن از سطح سیلندر باشد. این مشکلات می‌توانند ناشی از نقص در مونتاژ موتور بوده و به روغن‌سوزی در محفظه احتراق منجر شوند.
5 علائم خرابی پیستون در موتور ماشین
تشخیص خرابی پیستون نیازمند آشنایی با علائم خاص آن است. در حالی که شناخت این نشانه‌ها می‌تواند مفید باشد. علائم خرابی پیستون می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
1) کاهش قدرت موتور
اگر احساس می‌کنید که قدرت موتور کاهش یافته یا شتاب خودرو ضعیف شده است و در صورتی که موتور شما نتواند قدرت لازم را تولید نکند، احتمالاً پیستون دچار مشکل شده است. این اختلال معمولاً به کاهش توان خودرو و افزایش مصرف سوخت منجر می‌شود.
2) افزایش مصرف و نشتی روغن
اگر مصرف روغن شما زیاد شده باشد احتمال وجود نشتی روغن در زیر موتور یا بر روی پیستون منجر به خرابی پیستون و آسیب به واشرها و رینگ‌های آن می شود.
3) سر و صدای غیرعادی موتور
صدای ضربه‌ای یا خس‌خس از موتور می‌تواند ناشی از خرابی پیستون و تماس آن با سیلندر باشد.این صدا بلند معمولاً از طریق سیستم ترموستات یا مکانیزم روغن کاری است.
4) دود و بخار زیاد از اگزوز
اگر مشاهده کردید که دود سیاه یا خاکستری بیشتری از اگزوز خودرو شما بیرون می‌آید، این ممکن است نشانه‌ای از خرابی پیستون باشد.
5) لرزش موتور
اگر متوجه شدید که موتور خودرو شما هنگام کار کردن لرزش غیرعادی دارد یا صداهای غیرطبیعی تولید میکند، این می‌تواند به خرابی پیستون اشاره کند.
خلاصی پیستون به عنوان فاصله‌ای که پیستون با دیواره سیلندر دارد شناخته می شود. اگر این خلاصی بیش از حد زیاد یا کم باشد، پیستون و رینگ‌های آن که در لایه‌ای از روغن درون سیلندر حرکت می‌کنند، ممکن است آسیب ببینند و عملکرد موتور دچار اختلال شود. در ادامه به بررسی یکی از عیب های پیستون ناشی از کافی نبودن خلاصی اشاره و درباره آن توضیح می دهیم.
اطلاعات کلی در مورد گرفتگی ناشی از کافی نبودن خلاصی ها
در هنگام کار یک موتور، مقدار خلاصی موجود بین پیستون و سیلندر ممکن است از میزان مجاز کاهش یافته و یا اصلاً از بین برود که در نتیجه ابعاد غلط و ناصحیح دو طرف بعد از تغییر شکل سیلندرها و یا بعد از گرمای بسیار زیاد است. علاوه بر این، حرارت پیستون بسیار بالاتر از سیلندر در حین کار کردن می شود که نتیجه آن اختلاف انبساط حرارتی بین پیستون و سیلندر خواهد بود. همچنین انبساط مواد آلومینمی حدوداً دو برابر جنس چدنی خاکستری آن است که این موضوع را بایستی همواره مدّ نظر قرار داد بویژه در هنگام طراحی پیستون.
از آنجایی که خلاصی بین پیستون و سیلندر شروع به کاهش میکند اصطکاکی ناهمگون در اینجا پدید می‌آید که نتیجه لایه‌ای نازک از روغن روی دیواره سیلندر است، که با فشار توسط پیستون در حال انبساط به جلو رانده می‌شود. نتیجه ابتدایی این پدیده آن است که سطوحی از دامنه پیستون که بار بر روی آنها اعمال شده روی هم ساییده شده و تا حدّ براق شدن پیش می‌رود. همینطور دمای قطعات به علت این اصطکاک ناهمگون بالا رفته و در محل این اصطکاک حرارت شدید پدید می‌آید.
در این فرآیند، پیستون با نیرویی در حال افزایش به سیلندر و دیواره آن فشار آورده و آن لایه باریک روغن بطور کامل کارآیی خود را از دست می‌دهد. در این حال پیستون شروع به کار کردن خشک در داخل سیلندر نموده و در اولین منطقه نتیجه خود را که فرسایش در اثر این مالش است بدست می‌دهد، که در روی سطح بخشی تیره ایجاد می‌نماید.
ویژگی گرفتگی به علت کمبود خلاصی
به صورت خلاصه گرفتگی بر اثر ناکافی بودن خلاصی دارای مشخصه ای است که در آن نقاطی که بسیار زیاد براق و یا پولیش شده‌اند در آن می توان گرفتگی را در هر دو طرف تحت فشار قرار و نیز در سمت ضد فشار مشاهده کرد.
شرح علائم خرابی پیستون
دور تا دور دامنه پیستون چند نقطه متفاوت گرفتگی وجود دارد که تمام آنها بخوبی مشخص هستند. علائم گرفتگی‌ها را می‌توان روی هر دو طرف تحت فشار و نیز روی سمت ضد فشار یافت. لیکن اینکه علامت‌هایی از ضد گرفتگی در یک طرف پیستون وجود دارد که با علامت‌های سمت دیگر مطابقت میکند. سطح این گرفتگی‌ها بتدریج از نقاط با براقی و پولیش بیشتر شروع شده و تا نقاط تیره تر و با پولیش کمتر و سرانجام به نقاط تیره می‌رسد که حاصل فرسایش توسط مالش میباشد.
ارزیابی عیب در پیستون موتور
خلاصی بین دامنه پیستون و سطح سیلندر یا بسیار کم بوده (هنگام طراحی) و یا در حدود قابل قبول بوده است که احتمالاً این خرابی تا زمانی که موتور تحت کار نرمال قرار نگرفته خود را نشان نداده است.
توجه: برخلاف گرفتگی حاصل از نبودن روغنکاری، گرفتگی حاصل از نبودن خلاصی همیشه پس از یک مدت زمان کوتاه از پیاده و سوار شدن موتور پدید می‌آید.
جمع‌بندی
در این مطلب، با نحوه عملکرد پیستون در موتور خودرو، علائم و علت های خرابی این قطعه از موتور ماشین آشنا شدیم. واضح است که پیستون‌ها نقش حیاتی در عملکرد بهینه موتور دارند و نیاز به توجه و نگهداری منظم دارند. برای حفظ کارایی و طول عمر پیستون‌ها، ضروری است که همیشه از میزان مناسب روغن اطمینان حاصل کنید. این امر به بهبود عملکرد موتور و افزایش بازدهی کمک میکند.
اگر هم نیازمند خرید و تعویض مجدد پیستون برای ماشین خود هستید می توانید این قطعه را از فروشگاه آنلاین دیزل پارسیان با 40 سال تجربه در ارائه قطعات ماشین‌های سنگین تهیه نمایید. از مزایای خرید از ما می‌توان به ارسال قطعات به سراسر ایران، محصولات کاملاً اورجینال آلمان، فروش انواع قطعات با بهترین کیفیت موجود در بازار و خرید مستقیم از کارخانه (کلبن اشمیت) اشاره کرد. با خرید از فروشگاه ما، از رضایتمندی مشتریان و کیفیت بالای قطعات بهره‌مند شوید.
